पितृतर्पण विधि
आचम्य
अच्युताय नमः । अनन्ताय नमः । गोविन्दाय नमः ।
अच्युताय नमः । अनन्ताय नमः । गोविन्दाय नमः ।
केशवा । नारायणा । माधवा । गोविन्दा । विष्णु । मधुसूदना ।
त्रिविक्रमा । वामना । श्रीधरा । ऋषिकेशा । पद्मनाभा । दामोदरा ||
गणपति-ध्यानम्
गणपति-ध्यानम्
शुक्लां बरधरं विष्णुं शशिवर्णं चतुर्भुजं । प्रसन्नवदनं ध्यायेत सर्वविघ्नोप शान्तये ।।
प्राणायम्य
ॐ भू:। ॐ भुव: । ॐ सुव:। ॐ मह:। ॐ जन:। ॐ तप:। ॐ सत्यं ।
ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि । धियो यो न: प्रचोदयात् |
ॐ आपोज्योतिरसोमृतं ब्रह्म भूर्भुवस्वरोम् ||
संकल्पं
ममोपात्त-समस्त दुरित-क्षय-द्वारा श्री परमेश्वर-प्रीत्यर्थं,
अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोSपि वा |
यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यन्तर: शुचिः ||
मानसं वाचिकं पापं कर्मणा समुपार्जितम् |
श्रीराम स्मरणेनैव व्यपोहति न संशयः ||
श्री राम राम राम ||
तिथिर्विष्णुस्तथा वारो नक्षत्रं विष्णुरेव च |
योगश्च करणं चैव सर्वं विष्णुमयं जगत् ||
श्री गोविन्द गोविन्द गोविन्द ||
अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोSपि वा |
यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यन्तर: शुचिः ||
मानसं वाचिकं पापं कर्मणा समुपार्जितम् |
श्रीराम स्मरणेनैव व्यपोहति न संशयः ||
श्री राम राम राम ||
तिथिर्विष्णुस्तथा वारो नक्षत्रं विष्णुरेव च |
योगश्च करणं चैव सर्वं विष्णुमयं जगत् ||
श्री गोविन्द गोविन्द गोविन्द ||
अद्य श्रीभगवतः
महापुरुषस्य
विष्णोराज्ञया
प्रवर्तमानस्य आद्यब्रह्मणः द्वितीयपरार्धे , श्वेतवराहकल्पे
वैवस्वतमन्वन्तरे,
अष्टाविन्शतितमे
कलियुगे प्रथमे पादे
जम्बुद्वीपे, भारतवर्षे भरतखण्डे
--- मेरोर्दक्षिणे पार्श्वे शकाब्दे
अस्मिन् वर्तमाने व्यावहारिके,
प्रभवादि षष्टिसंवत्सराणां मध्ये
(अमुक Name ) संवत्सरे ...
उत्तरायने OR /दक्षिणायने
..... (season) ऋतौ
(solar month) .... मासे
(lunar half : Bright शुक्ल ...Dark कृष्ण ) पक्षे
......(tithi ) पुण्यतिथौ ||
(प्राचिनावीती)
वसुरुद्रादित्य-स्वरूपाणाम
पितृ-पितामह-प्रपितामहानां
मातृ-पितामही-प्रपितामहीनां,
सपत्नीक-मातामह-मातुः-प्रपितामहीनां
उभयवंश-पितृणां
अक्षय्य-तृप्यर्थं
अमावस्या (tithi) पुण्यकाले
तिलतर्पणं करिष्ये ||
उपवीती - अप उपस्पृश्य - प्रचीनावीती। ...
(दक्षिणाग्रम कूर्च निधाय )
आवाहनम् ||
आयात पितरः गंभिरैः पतिभिः पूर्व्यैः |
प्रजामस्मभ्यं ददतो रयिं च दीर्घायुत्व च शतशारदं च |
अस्मिन् कूर्चे वर्गद्वय-पितृन् आवाहयामि ||
आसनम् |
सकृदाच्छिन्नं वर्हिरूर्णामृदु |
स्योनं पितृभ्यस्त्वाभराम्यहम् |
अस्मिन्थसीदन्तु मे पितरः सोम्याः |
पितामहाः प्रपितामहाश्चानुगैस्सह ||
वर्गद्वय पितृणांमिदमासनम् |
सकलाराधनैः स्वर्चितम् ||
तर्पणम् |
पितृवर्गः ||
उदीरता-मवर उन्मध्यमा पितरस्सोम्यासः |
असुं य ईयु-रवृका योऽवन्तु पितरो हवेषु ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (Father's'Name कृष्ण) शर्मणः
वसुरूपान् पितृन् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
अन्गिरसो नः पितरो न वग्वा अथर्वाणो भृगवः सोम्यासः |
तेषाम् वयं सुमतौ यज्ञियनामपि भद्रे सौमनसे स्याम ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (Father's'Name कृष्ण) शर्मणः
वसुरूपान् पितृन् स्वधा नमस्तर्पयामि |||
आयन्तु नः पितरस्सोम्यासोSग्निश्वाताः पथिभिर्देवयानैः |
अस्मिन् यज्ञे स्वधया मदन्त्वधिब्रुवन्तु ते अवन्त्वस्मान् ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (Father's'Name कृष्ण) शर्मणः
वसुरूपान् पितृन् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
ऊर्जं वहन्ती-रमृतं घृतं पयः कीलालं परिस्त्रुतं स्वधास्थ् तर्पयत् मे पितृन् ||
तृप्यत,तृप्यत,तृप्यत ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GrandFather's Name नारायण ) शर्मणः
रुद्ररूपान् पितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
पितृभ्यः स्वधाविभ्यः स्वधा नमः |
पितामहेभ्यः स्वधाविभ्यःस्वधा नमः |
प्रपितामहेभ्यः स्वधाविभ्यःस्वधा नमः |
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GrandFather's Name नारायण ) शर्मणः
रुद्ररूपान् पितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
ये चेह पितरो ये च नेह यां श्च विद्मयां उ च न प्रविद्म |
अग्ने तान् वेत्थ यदि ते जातवेदस्तया प्रतं स्वधया मदन्ति ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GrandFather's Name नारायण ) शर्मणः
रुद्ररूपान् पितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
मधु वाता ऋतायते | मधु क्षरन्ति सिन्धवः |
माध्वीर्न: सन्त्वोषधीः ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GreatGrandFather's Name वेन्कटेश्वर ) शर्मणः
आदित्यरूपान् प्रपितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
मधु नक्तमुतोषसि | मधुमत् पार्थिवं रजः |
मधु द्यौरस्तु नः पिता ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GreatGrandFather's Name वेन्कटेश्वर ) शर्मणः
आदित्यरूपान् प्रपितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
मधुमान्नो वनस्पतिः | मधु मं अस्तु सूर्यः |
माध्वीर्गावो भवन्तु नः ||
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GreatGrandFather's Name वेन्कटेश्वर ) शर्मणः
आदित्यरूपान् प्रपितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि ||
Here.. Mother's Name is to be used and if these are not known,
one may use the names given in brackets
father's mother
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name सीता) दाः
वसुरूप: मातृ: स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
grandfather's mother
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name लक्ष्मी) दाः
रुद्ररूपा : पितामहीः स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
great-grandfather's mother
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name रुक्मिणी) दाः
आदित्यरूपा : प्रपितामहीः स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
========================================================================
मातामह वर्गः
**उपवीती |
(प्राचीनावीती)
वसन्त .... mid April - mid June
ग्रीष्म mid June - mid August
वर्षा mid August - mid October
शरद् mid October - mid December
हेमन्त mid December - mid February
शिशिर mid February - mid April
Weekdays
भानुवासर Sunday
इन्दुवासर Monday
भौमवासर Tuesday
सौम्यवासर Wednesday
गुरुवासर Thursday
भृगुवासर Friday
स्थिरवासर Saturday
मातामह वर्गः
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (Father's Name कृष्ण) शर्मणः
वसुरूपान् मातामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GrandFather's Name नारायण) शर्मणः
रुद्ररूपान् मातुः पितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
Gotra name कौशिक) गोत्रान् श्री (GreatGrandFather's Name वेन्कटेश्वर) शर्मणः
आदित्यरूपान् मातुः प्रपितामहान् स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name गौरी) दाः
वसुरूपा : मातामहीः स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name पार्वती) दाः
रुद्ररूपा : मातुः -पितामहीः स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
(Gotra name कौशिक) गोत्रान् (Name मीनाक्षी) दाः
आदित्यरूपा : मातुः -प्रपितामहीः स्वधा नमस्तर्पयामि || 3 times
ऊर्जं वहन्तीर-अमृतं घृतं पयः कीलालं परिस्त्रुतं स्वधास्थ् तर्पयत् मे पितृन् |
तृप्यत,तृप्यत,तृप्यत ||
**उपवीती |
देवताभ्यः पितृभ्यश्च महायोगिभ्य एव च |
नमः स्वधायै स्वाहायैनित्यमेव नमो नमः ||
(प्रदक्षिणं कृत्य ) ||
अभिवादये नमस्कारः ||
(प्राचीनावीती)
आयात पितरः गम्भीरैः पथिभिः पूर्व्यैः |
प्रजामस्मभ्यं ददतो रयिं च दीर्घायुत्वं च शतशारदं च ||
अस्मात् कूर्चात् वर्गद्वय-पितृन् यथास्थानं प्रतिष्ठापयामि ||
(पवित्रं कर्णे निधाय | उपवीती | आचम्य | पवित्रं धृत्वा | प्राचीनावीती )
येषां न माता न पिता न मित्र-ज्ञाति-बान्धवाः |
ते सर्वे तृप्ति-मायान्तु मयोत्सृष्ठैः कुशोदकैः ||
इति कूर्चं विस्त्रस्य कुशोदकं निनयेत् |
पवित्रं विसृज्य | उपवीती|- आचमेत् ||
ब्रह्मयज्ञं*** कुर्यात् .....
==================================
Seasons .... ऋतु वसन्त .... mid April - mid June
ग्रीष्म mid June - mid August
वर्षा mid August - mid October
शरद् mid October - mid December
हेमन्त mid December - mid February
शिशिर mid February - mid April
Weekdays
भानुवासर Sunday
इन्दुवासर Monday
भौमवासर Tuesday
सौम्यवासर Wednesday
गुरुवासर Thursday
भृगुवासर Friday
स्थिरवासर Saturday